Herkent u het ook, een vermoeide en zeurende nek na een lange dag werken? Uw nek voelt zwak aan en het liefst zou u uw nek willen ondersteunen tegen bijvoorbeeld de bank. Langdurige klachten kunnen leiden tot verzwakking van uw nekspieren. Wij krijgen vaak een reactie terug dat mensen niet op de hoogte zijn dat ook een nek uitstekend te versterken is en dat verzwakte nekspieren weer sterker kunnen worden. Niet alleen nekklachten maar ook hoofdpijnklachten kunnen uitstekend beïnvloed worden door specifieke nektraining. De laatste jaren zijn er steeds meer onderzoeken verschenen die een relatie aantonen tussen verzwakte musculatuur van de nek en nek- en hoofdpijnklachten, en training blijkt uiterst zinnig te zijn.
Nekpijn en klachtenbeloop
Nekpijn is wereldwijd de op drie na grootste categorie van klachten aan het bewegingsapparaat. 70% van de mensen ervaart in hun leven weleens nekpijn. Onderzoek toont aan dat nekklachten binnen 6 weken reduceren met 45%. Echter zal in 50-85% van de mensen met nekpijn opnieuw of nog steeds nekpijn rapporteren in de daaropvolgende 5 jaar. Wanneer nekklachten binnen 6 weken niet vanzelf verdwijnen spreken we van een afwijkend beloop. In het geval van een afwijkend beloop is het belangrijk dat de fysiotherapeut onderzoek gaat doen naar uw nek. Naast verzwakte nekspieren kan er ook sprake zijn van een of meerdere bewegingsbeperkingen in de nekgewrichten, of eventueel beperkingen in spierlengte van de nekspieren.
Klinische kenmerken
Mensen met verzwakte nekspieren geven vaak aan dat hun hoofd zwaar aanvoelt en dat het moeilijk is het hoofd boven hun romp te houden tijdens langdurig zitten en langdurig staan. Tijdens lang zitten willen ze vaak het hoofd met hun handen ondersteunen of tijdens zitten op de bank hun hoofd tegen een leuning leggen. Een ander kenmerk hiervan is dat mensen vaak de neiging hebben om hun nek zelf te manipuleren of ‘los te knakken’, dit doen ze vaak meerdere keren per dag omdat dit de pijn kort verlicht. Vaak ontstaat er scherpe pijn bij het maken van een spontane beweging en hebben mensen frequenter last van acute pijn.
Hoe wordt spierzwakte van de nek gediagnosticeerd?
Spiercoördinatie en kracht van de diepe halsbuigers worden in kaart gebracht middels 2 testen, namelijk:
– De craniocervicale flexietest
– De test van Harris
De craniocervicale flexietest
Tijdens de craniocervicale flexietest wordt gebruik gemaakt van een stabilizer. Dit meetinstrument lijkt in eerste instantie op een bloeddrukmeter. Het instrument bestaat uit een pompje en een kussentje dat opgeblazen kan worden. De patiënt ligt in ruglig met de nek op het opgeblazen kussentje van de stabilizer. Vervolgens krijgt de patiënt instructie van de fysiotherapeut om de diepe halsbuigers aan te spannen. Op de meter is vervolgens te zien hoeveel druk de patiënt zet. Er zijn afkapwaarden bekend hoeveel druk of kracht de patiënt moet kunnen zetten, tevens kijkt de fysiotherapeut naar de kwaliteit van de uitvoering van deze test en hoe lang de patiënt dit kan volhouden. Nadien kan de fysiotherapeut een uitspraak doen over hoe goed de patiënt in staat is deze spiergroep selectief aan te spannen, zie afbeelding 1.
Afbeelding 1. Craniocervicale flexietest op een stabilizer
De test van Harris
De test van Harris wordt ook uitgevoerd in ruglig. Er wordt de patiënt gevraagd eerst de kin in te trekken (dubbele kin maken) en vervolgens het hoofd op te tillen. Onderzoek op mensen zonder nekklachten toont aan dat mensen dit gemiddeld 35-40 seconden kunnen volhouden (op een kwalitatief goede manier), zie afbeelding 2.
Afbeelding 2. De test van Harris
Hoe kan ik mijn nekspieren sterker maken?
In een sportschool staan talloze apparaten waarmee u de meeste spieren van uw lichaam kunt versterken. Echter bestaan er geen apparaten om de nekspieren te versterken en daarom is het vaak onduidelijk voor mensen welke manieren hiervoor bestaan. De laatste jaren is steeds meer bekend geworden over welke oefeningen geschikt zijn voor het versterken van nekspieren. Het gebruik van een dynaband (elastiek) is een handig hulpmiddel om de nekbuigers te trainen. Het voordeel hiervan is dat het overal kan worden toegepast en dat door het strakker trekken van de elastiek de weerstand kan worden bepaald, zie afbeelding 3 en 4.
Afbeelding 3 en 4. Versterken van de diepe halsbuigers middels een dynaband
Wanneer u niet in staat bent deze oefening uit te voeren vanwege pijn of onvoldoende kracht en coördinatie, kunt de oefening ook isometrisch oftewel statisch uitvoeren. Dat betekent dat u de nekbuigers aanspant maar de nek vervolgens niet meer beweegt door zelf weerstand tegen het hoofd te geven. Simpel gezegd houdt u de nek stijf. Hierdoor spant u de nekbuigers maar ook andere spieren rondom de nek aan, zie afbeelding 5 en 6. De weerstand kunt u tegen alle bewegingsrichtingen geven. Ook kunnen de testen zoals weergegeven in afbeelding 1 en 2 ingezet worden als oefeningen.
Afbeelding 5 en 6. Het versterken van de nekspieren in zit middels het geven van manuele weerstand naar verschillende richtingen.
Bovenstaande oefeningen kunt uw twee keer daags uitvoeren. Oefeningen met een dynaband (afbeelding 3 en 4) wordt geadviseerd in duur uit te voeren, circa 3 maal 20 herhalingen. De oefeningen isometrisch zit (Afbeelding 5 en 6) worden geadviseerd 5 maal uit te voeren naar alle bewegingsrichtingen en de druk 10 seconden vast te houden.
Innovatie
Ook technologie heeft zijn intrede gemaakt in het versterken van kracht en coördinatie van de nekspieren. Het bedrijf Sensamove heeft een apparaat (3D cervical trainer) ontwikkeld wat om het hoofd kan worden gedaan. De elastische band die om het hoofd gaat bevat een sensor die in verbinding staat met een laptop. De cervical trainer is in staat kantelingen, rotaties en verplaatsingen in 3 dimensies te meten. Hierdoor kunnen we met de cervical trainer oefeningen uitvoeren op een laptop gericht op coördinatie (stabiliteit) en kracht. Oefeningen in spelvorm zijn leuker om uit te voeren en vergroot de motivatie van de patiënt om te oefenen.
Afbeelding 7 Het gebruik van de cervical trainer.
Tot slot
De fysio– en manueeltherapeuten bij FMC Verzijden hebben uitgebreide ervaring met stabiliserende oefentherapie bij persisterende nekklachten. Na een intake is de fysiotherapeut in staat advies te geven of u in aanmerking komt voor deze trainingsmethodiek of eventueel voor één van onze andere behandelopties. Op onze locatie in Den Bosch zijn wij in het bezit van een cervical trainer zoals weergegeven in afbeelding 7.