Een acute spierscheuring in de kuit (m. gastrocnemius) wordt in de volksmond een zweepslag genoemd. Dit komt doordat de pijn bij een spierscheur in de kuit overeenkomt met een klap van een zweep. Er ontstaat acuut een hevige stekende pijn die er meestal voor zorgt dat normaal lopen niet meer mogelijk is. Omdat er bij een zweepslag ook kleine bloedvaten scheuren kan er ook een bloeduitstorting/blauwe plek op de kuit zichtbaar worden.
In 90% van de gevallen ontstaat een spierscheuring in de kuit tijdens het sporten. Dit gebeurt vaak tijdens een explosieve beweging zoals rennen, springen of klimmen (tijdens het fietsen). De overige 10% van de gevallen ontstaan tijdens rustigere activiteiten zoals wandelen, traplopen of stilstaan.
De oorzaak van een zweepslag is meestal niet duidelijk te achterhalen. Wel blijkt uit onderzoek dat een zweepslag vaker bij mannen voorkomt dan bij vrouwen. Simpel gezegd treedt een zweepslag op wanneer de belasting op de kuit hoger is dan de belastbaarheid van de kuit. Factoren die de kans op een zweepslag vergroten zijn;
– Niet (of onvoldoende) uitvoeren van een warming-up
– Een verkeerde/te snelle trainingsopbouw
– Overbelasting
– Slecht schoeisel
– Koude/natte weersomstandigheden
Wat kunt u zelf doen als u vermoedt dat u last heeft van een zweepslag?
Koelen: Wanneer u vermoedt een zweepslag te hebben is het verstandig om de eerste 24 uur na het trauma de kuit te koelen tegen de pijn en eventuele zwelling. Doe dit door 4-5x per dag gedurende 20 minuten te koelen met ijs (altijd met tussenlaag, nooit direct op de huid) of water.
Rust: Leg het been regelmatig omhoog en probeer het zoveel mogelijk rust te geven. Wanneer lopen nog pijnlijk is, is het aan te raden om tijdelijk krukken te gebruiken. Pijn is een teken van het lichaam dat de kuit teveel belast wordt. Ga niet proberen de kuit te rekken wanneer dit nog pijnlijk is.
Kleine passen lopen/hakverhoging: Door kleine passen te maken tijdens het lopen komt er minder rek op de kuitspier te staan, dit zorgt ervoor dat de kuit sneller hersteld. Verder kan te veel rek op de kuitspier voorkomen worden door een kleine hakverhoging in de schoen te dragen.
Afspraak maken bij FMC Verzijden
Wat kan uw fysiotherapeut doen bij een zweepslag?
De fysiotherapeut/echografist kan, eventueel middels een echo, aantonen of er daadwerkelijk een ruptuur (scheur) in de kuitspier zit. Hierdoor wordt de grote van de scheur en de exacte locatie duidelijk. Op basis hiervan kan de fysiotherapeut een goed behandelplan maken.
Vervolgens kan de fysiotherapeut de kuit intapen zodat u minder pijn ervaart. Dit zal ervoor zorgen dat lopen gemakkelijker gaat en dat de kuit sneller herstelt. Wanneer uw kuit belastbaar genoeg is om te starten met versterkende oefeningen kan de fysiotherapeut zorgen voor een geschikt oefenschema. Dit zorgt ervoor dat u weer zo snel mogelijk uw sport/activiteiten in het dagelijks leven kunt oppakken. Ook is de kans op een recidief kleiner wanneer u onder professionele begeleiding herstelt.
Zweepslag, tennis leg of coup de fouet. Ned Tijdschr Geneeskd 1983;127:1496-8.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2008). Onderzoek en behandeling van spieraandoeningen en kuitpijn. Houten:Bohn en Stafleu van Lochem.
Theunissen, J.Eekhof, J. & Neven, AK. (2008). Zweepslag van de kuit. Huisarts en wetenschap. 2008; 11:572-574.