Littekens wie heeft ze niet? Ze zijn er in verschillende soorten en maten. Sommige zijn klein en oppervlakkig en sommige zijn wat groter en dieper. Littekens zijn niet te voorkomen, wel kun je er cosmetisch gezien en qua gevoel wel het een en ander eraan doen.
Wat zijn littekens?
Iedereen is wel eens gevallen en heeft daar een litteken van, die hij/zij niet voelt of opmerkt. Er zijn echter ook littekens die veroorzaakt worden door een operatie. Bij beschadiging van de huid zal het lichaam zich herstellen en vormt bindweefsel. Wanneer alleen de opperhuid beschadigd is zal dit geen litteken veroorzaken komt de beschadiging in de onderhuid dan ontstaat er een litteken. Dit gebeurd in 3 fasen, allereerst komt er een ontsteking om het herstelproces op gang te brengen. De ontstekingsfase gaat geleidelijk over in de proliferatiefase wat inhoudt dat er in de wond nieuw weefsel komt (bindweefsel). Deze fase loopt over in de remodeleringsfase ook wel reorganisatiefase genoemd. Het bindweefsel zal zich gaan organiseren aan de functie van de huid. Hoe meer bindweefsel er komt in de wond hoe meer littekenweefsel er uiteindelijk gevormd wordt.
Er zijn gewone platte littekens zonder pigment die’’ normale’’ littekens’’. Soms kunnen de littekens ook onrijp zijn en een paarsige kleur hebben wat pijnlijk zijn en jeuken. Daarnaast zijn er littekens die hypertrofisch zijn dat wil zeggen dat het litteken rood is wat op de huid ligt. Wil zeggen dat er teveel bindweefsel is aangemaakt en zijn eventueel groter dan de oorspronkelijke wond. Het litteken is vaak rood, jeukt veel en kan pijn veroorzaken. Dan heb je nog de keloide littekens dat zijn littekens die enorm veel (extra) bindweefsel aanmaken.
Wat te doen aan littekens?
Er bestaan verschillende therapeutische interventies voor het verzachten van het litteken. Littekens kunnen rood en jeukerig zijn. Maar kunnen ook lichamelijke klachten veroorzaken. Denk aan bestraling bij borstkanker en de schouderklachten die eruit voortkomen.
Injectie met ontstekingsremmer:
Het aantal onderzoeken naar het effect van injectie met ontstekingsremmer is zeer gering. Toch uit de onderzoeken die gedaan zijn blijken goede resultaten. Zo kan er soms een resultaat zijn van 89% afvlakking van het litteken. Ook wordt een vermindering van symptomatische verschijnselen, zoals jeuk beschreven bij het gebruik van de injecties.
Siliconenpleisters:
Uit verschillende studies blijkt dat hypertrofische littekens en keloiden gedeeltelijk afvlakken tevens vindt er een reductie van gevoeligheid, jeuk en roodheid plaats. Het werkingsmechanisme hiervan is nog onbekend.
Siliconecrème:
Wederom is het werkingsmechanisme niet bekend. De resultaten van geven lichte verbetering van jeuk, stugheid, roodheid en pijn.
Vitamine e crème/ littekencrème:
Hier is echter nog weinig onderzoek naar gedaan naar de resultaten. Maar het is bekend dat het de huid soepeler houdt wat tot minder symptomen leidt.
Druktherapie:
Het wordt met name gebruikt om littekens vlakker en soepeler te maken. Het werkingsmechanisme is onbekend. Het advies druktherapie te gebruiken berust op ervaring, er zijn geen wetenschappelijk bewezen resultaten. Het uitoefenen van druk wordt gedaan middels een spons, plastic plaatje of drukkleding.
Cryotherapie:
Is het toepassen van (extreme) koude als medische behandeling voor uiteenlopende klachten, in het algemeen gerelateerd aan beschadigd weefsel. Doel hiervan is het verminderen van het celmetabolisme, ontstekingen en pijn te verminderen en bloedvaten te vernauwen.
Uit een aantal ongecontroleerde studies blijkt dat cryotherapie de hoogte van hypertrofische littekens en keloïden kan verminderen. Er wordt een afvlakking tot 70% beschreven. De complicaties van deze methode zijn teveel pigment en te weinig pigment, soms vermindering van de huid en pijn.
Fysiotherapie:
Heeft u in het verleden een operatie gehad en heeft u nu nog steeds klachten in het gebied van het litteken. Kan direct in het gebied zijn of er iets buiten of doet het litteken pijn jeukerig. Laat er dan een specialist naar kijken. Wat kunnen wij als fysiotherapeut aan het litteken doen?
Met bepaalde technieken kunnen wij ervoor zorgen dat het litteken weer soepeler wordt met terugkeer naar een natuurlijke kleur. Daardoor gaat de pijn van het litteken weg en kunnen orthopedische klachten verholpen/verlicht worden.
Literatuur:
* Mustoe, T. A., Cooter, R. D., Gold, M. H., Richard Hobbs, F. D., Ramelet, A.-A., Shakespeare, P. G., Ziegler, U. E. (2002). International Clinical Recommendations on Scar Management. Plastic and Reconstructive Surgery, 110(2), 560–571.
* van de Berg,. Toegepaste fysiologie, bindweefsel van het bewegingsapparaat. (boek)
*NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR DERMATOLOGIE & VENEREOLOGIE, VOL. 15, DECEMBER 2005
*https://www.google.com/search?q=keloïde+littekens&rlz=1C1AVUC_enNL776NL776&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwi2rNiagO3gAhXP1qQKHVyPAj8Q_AUIDigB&biw=1536&bih=754#imgrc=JeRqN0S9_wf1aM:
