Het immuunsysteem is een complex systeem, waarbij o.a. verschillende organen, cellen en antilichamen samenwerken om jouw lichaam te beschermen tegen ongewenste indringers, zoals bacteriën en virussen. Een goed werkend immuunsysteem zorgt er dus voor dat je niet ziek wordt en is continu hard aan het werk om dit te bewerkstelligen.
Hoe gaat het immuunsysteem te werk bij ongewenste indringers?
We leggen dit uit met COVID-19 als voorbeeld. In de neus en bronchiën (in de longen) zitten veel receptoren die heel ontvankelijk zijn voor het COVID-19 virus, waardoor het virus zich dus makkelijk kan hechten en in de cel wordt getrokken. In de cellen ontstaan vervolgens steeds meer virusdeeltjes die zich verder door het lichaam verspreiden. Veel mensen hebben hier weinig tot geen last van omdat het immuunsysteem tijdig optreedt om het virus tegen te gaan. Op het moment dat ons immuunsysteem actief wordt zullen we wat ziekteverschijnselen krijgen. Dit zijn milde klachten, zoals een snotneus en vermoeidheid.
Bij een immuunsysteem wat minder goed functioneert wordt er te laat opgetreden tegen het virus en op die manier kunnen de virusdeeltjes zich blijven vermenigvuldigen. Hierbij wordt het oppervlakteweefsel, zoals de huid, darm maar ook de longen, aangetast en dit weefsel gaat licht ontsteken. Door deze ontsteking wordt er in het lichaam een ontstekingsreactie geactiveerd. Er gaat een stroom van bloed en lymfevocht naar de ontstekingsplek toe. Door deze toevoer kan ons lichaam het virusdeeltje wat daar niet hoort opruimen. Denk bijv. aan een ontsteking bij een splinter waarbij de plek steeds roder en dikker wordt. Deze reactie is dus nodig om de ontsteking op te lossen, maar hoe meer virusdeeltjes er aanwezig zijn, hoe groter de ontstekingsreactie wordt. Als dit in de longen gebeurt stroomt er dus ook steeds meer bloed en lymfevocht richting de longen en dat zorgt ervoor dat zuurstof minder goed ingeademd kan worden. In dit stadium is er vaak sprake van kortademigheid, koorts en extreme vermoeidheid. Hoe langer de ontsteking duurt, hoe meer kans op (blijvende) schade. Je kunt dit vergelijken met een huidwond die heel groot is of een wond die steeds weer open gaat.
In het laatste stadium wordt de ontsteking dusdanig groot dat het ook kan leiden tot bloedstolling en trombosevorming. Door bloedstolling kunnen organen mogelijk onvoldoende doorbloed worden, wat ervoor zorgt dat organen minder goed functioneren en dit kan in het ergste geval leiden tot de dood. Het is duidelijk dat we dit zoveel mogelijk moeten zien te voorkomen en daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je immuunsysteem zo goed mogelijk functioneert.
Verworven immuniteit
Als het lichaam voor de eerste keer met een virus in aanraking komt, maakt het antistoffen aan. Antistoffen zorgen ervoor dat het lichaam sneller kan optreden bij het opnieuw intreden van hetzelfde virus. Met een vaccin zorg je ervoor dat het lichaam ook over deze antistoffen beschikt, zodat ons immuunsysteem sneller op kan treden. Bij een goed functionerend immuunsysteem werkt dit systeem beter dan bij een minder goed functionerend immuunsysteem.
Wat moet je eten voor een betere weerstand?
- Veel groenten (400-800 gram p/d).
- 2-3 stuks fruit per dag (zoet fruit met mate).
- Volkoren rijst en graansoorten.
- Wissel magere vleessoorten af met vette vis (2x p/w) en vegetarische maaltijden.
- Rood vlees met mate, maximaal 1 keer per week.
- Volle zuivelproducten
- Ongeveer 25 gram (een handje) noten en zaden p/d.
- Vermijd geraffineerde/bewerkte suikers zoveel mogelijk (snoep, koek, chips, frisdrank enz.).
- Alcohol met mate.
- Zorg voor voldoende antioxidanten.
Wat zijn antioxidanten?
Antioxidanten zijn stoffen die vrije radicalen onschadelijk kunnen maken. Een vrije radicaal is een molecuul dat andere moleculen kan beschadigen. Vrije radicalen worden o.a. geproduceerd tijdens de normale stofwisseling en lijken op een ingebouwde natuurlijke verouderingstool. Deze vrije radicalen kunnen we echter ook op andere manieren binnenkrijgen waardoor het verouderingsproces wordt versneld. Stress, ziekte en een hoge calorie inname zijn voorbeeld van factoren die zorgen voor de vorming van extra vrije radicalen. Ook bij COVID-19 is er sprake van veel vrije radicalen vorming. Om de versnelde veroudering door vrije radicalen tegen te gaan is het van belang om dagelijks antioxidanten binnen te krijgen. Enkele voorbeelden van voeding met antioxidanten zijn groene thee, sinaasappels, broccoli, tomaat, aardbei en paprika. Helaas bevat onze huidige voeding (te) weinig antioxidanten. Daarom kan het raadzaam zijn om supplementen als aanvulling te gebruiken. Je zou hierbij kunnen denken aan vitamine C, vitamine E, druivenpitextract, resveratrol, quercetine en/of curcuma. Laat je vooraf wel altijd goed informeren door de winkel of firma, want er wordt helaas ook veel “rommel” verkocht.
Een ander nuttig supplement is vitamine D3. Zonder vitamine D3 kan ons immuunsysteem niet goed functioneren. Vitamine D3 wordt ook wel de zonvitamine genoemd, omdat deze door de huid wordt aangemaakt als deze in aanraking komt met de zon. In Nederland is de zon echter niet dermate sterk dat er structureel voldoende door onze huid kan worden aangemaakt. Dit is vaak alleen het geval in juli en augustus, waardoor veel mensen in Nederland met een tekort rondlopen.
Nog enkele aanvullende tips voor het versterken van je immuunsysteem:
- Eet gezond en gevarieerd.
- Drink voldoende (minimaal 1,5L p/d); het liefst water of kruidenthee.
- Zorg voor voldoende beweging (minimaal 30 min p/d). Het liefst in de buitenlucht.
- Voorkom stress en zorg voor voldoende ontspanning.
- Zorg voor een goede nachtrust.
- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht.
- Probeer te stoppen met roken.