Heupgewricht
Een gewricht bestaat uit 2 botdelen die (normaal gesproken) zo zijn gevormd dat ze precies tegen elkaar aan kunnen liggen of in elkaar passen.
De boteinden van de botdelen (de gewrichtsvlakken) zijn bekleed met een laagje kraakbeen, zodat ze gemakkelijk over elkaar heen kunnen glijden.
De botdelen van het gewricht worden op hun plaats gehouden door een stevig kapsel. Er bestaan echter verschillende soorten gewrichten.
Het heupgewricht is een kogelgewricht. Het ene gewrichtsvlak heeft de vorm van een kom, het andere gewrichtsvlak dat van een kop.
Kop en kom passen normaal gesproken precies in elkaar en kunnen naar alle kanten bewegen.
Het heupgewricht verbindt uw bekken met uw dijbeen. De gewrichtskom bevindt zich in uw bekken en de kop zit aan het uiteinde van uw dijbeen(1).
Heupdysplasie
Heupdysplasie is een aangeboren afwijking en komt voor bij ongeveer 20 op de 1000 pasgeborenen. Bij heupdysplasie is de kom onvoldoende ontwikkeld en raakt de heupkop onvoldoende bedekt in de vroege levensjaren.
Het dijbeen sluit niet goed aan op de heupkom. Een baby met heupdysplasie heeft geen pijn. Hij kan alleen zijn beentjes niet goed spreiden.
Idealiter wordt deze afwijking ontdekt en behandeld op jonge leeftijd. Maar het komt ook voor dat deze afwijking pas op (jong)volwassen leeftijd wordt ontdekt of klachten geeft(2). Vaak bij vrouwen rond de leeftijd van 16 tot 25 jaar.
Zij hebben soms al jaren last van pijn in de liesstreek, de bil en hamstring. Soms is er ook lage rugpijn. De klachten treden vooral op bij lichamelijke inspanning, bijvoorbeeld bij sport(3).
Heupdysplasie bij volwassenen kan meerdere oorzaken hebben. De orthopeed onderzoekt of de klachten veroorzaakt worden door het aangedane gewricht, of met name door overbelasting van heupspieren en pezen.
Er hoeft niet altijd sprake te zijn van slijtage. Soms is fysiotherapie voldoende om klachten door overbelasting en vermoeidheid van de bil- en rompspieren tegen te gaan.
Triple Osteotomie
Soms zien we dat fysiotherapie niet voldoende is om de pijnklachten te verminderen. In dat geval kan een operatie overwogen worden. Er zijn verschillende operatie technieken die ingezet kunnen worden, de triple osteotomie is hier een van.
Bij een triple osteotomie (bekkenosteotomie) wordt de heupkom op drie plaatsen losgemaakt van het bekken (ter hoogte van zitbeen, schaambeen en bekkenkam). Om deze delen van het bekken te bereiken wordt een snede gemaakt in de bil en in de lies.
Daarna wordt de losse heupkom in de goede stand gedraaid, de kier die ontstaat wordt opgevuld met een wigvormig stukje bot uit de bovenrand van de bekkenkam. Om de nieuwe stand van de heupkom te fixeren wordt deze met een (of meer) schroef/ven vastgezet. Deze kunnen in principe blijven zitten.
Na de operatie mag het geopereerde been gedurende zes weken gedeeltelijk worden belast. Na zes weken ga je op controle bij de arts en wordt er met behulp van een röntgenfoto gekeken of de botvlakken goed aangroeien.
Als dit het geval is, zal de belasting langzaam mogen worden opgevoerd (4). De totale revalidatie van deze operatie duurt zes maanden en vindt plaats onder begeleiding van een fysiotherapeut.
Bronnen:
1) Radboud UMC. Het heupgewricht [Internet]. Available from: https://www.radboudumc.nl/patientenzorg/behandelingen/heupprothese/het-heupgewricht [Geraadpleegd: 24-08-2022].
2) Sint Maartenskliniek. Heupdysplasie [Internet]. Available from: https://www.maartenskliniek.nl/orthopedie/heup-en-bovenbeen/heupdysplasie [Geraadpleegd: 24-08-2022].
3) Jeroen Bosch Ziekenhuis. Heupdysplasie bij volwassenen [Internet]. Available from: https://www.jeroenboschziekenhuis.nl/aandoeningen/heupdysplasie-bij-volwassenen [Geraadpleegd: 24-08-2022].
4) Vereniging Afwijkende Heupontwikkeling. Heupdysplasie bij volwassenen [Internet}. Available from: https://www.heupafwijkingen.nl/afwijkingen/heupdysplasie-volwassenen/behandeling [Geraadpleegd 24-08-2022].